Giáo án môn Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 17 - Năm học 2019-2020

Tuần 17: 	
Tiết: 81,82 ÔN TẬP TẬP LÀM VĂN
Ngày soạn 16/11/2019
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
 1.Kiến thức. Kĩ năng. Thái độ.
 *Kiến thức.
- Hiểu được khái niệm văn bản thuyết minh và văn bản tự sự.( Tiết 1)
- Biết được sự kết hợp của các phương thức biểu đạt trong văn bản thuyết minh, văn bản tự sự. .( Tiết 2)
- Biết hệ thống văn bản thuộc kiểu văn bản thuyết minh và tự sự đã học.
 * Kĩ năng.( Tiết 2)
- Tạo lập văn bản thuyết minh và văn bản tự sự.
- Vận dụng kiến thức đã học để đọc – hiểu văn bản thuyết minh và văn bản tự sự.
 * Thái độ.
 Phân biệt hai phương thức về cách diễn đạt, vận dụng các cách kết hợp vào bài viết một các linh hoạt.
2. Hình thành năng lực cho HS
Năng lực sáng tạo, hợp tác,
II. CHUẨN BỊ TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
 1- GV: Kế hoạch dạy học, sgk, sgv
 2- HS: Tập, vở soạn, sách giáo khoa
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC CHO HỌC SINH
Ổn định lớp
Kiểm tra bài cũ
Bài mới
 Hoạt động của thầy và trò
 Nội dung
HĐ1. Hoạt động khởi động:
GV: kiểm tra ghi chép bài của học sinh
HS: đưa tập ghi chép ra đầu bàn- gv kiểm tra
GV: Nhận xét, dẫn dắt vào bài: 
 Để giúp các em khắc sâu về thể loại văn đã học -> tiến hành ôn tập
HS: Tập trung tiếp cận bài mới
HĐ2.Hoạt động hình thành kiến thức 
*Mục tiêu: 	
- Hiểu được khái niệm văn bản thuyết minh; sự kết hợp của các phương thức biểu đạt trong văn bản thuyết minh; so sánh được văn miêu tả và văn thuyết minh
- Kĩ năng vận dụng những kiến thức đã học viết thành văn.
- Hợp tác, tích cực xây dựng bài mới
Gv hướng dẫn học sinh ôn tập lại phần văn thuyết minh. 
Gv: Vaên thuyeát minh là gì? thöôøng keát hôïp vôùi caùc yeáu toá ngheä thuaät naøo?
HS- Keát hôïp vôùi mieâu taû, laäp luaän, giaûi thích.
Gv: Caùc bieän phaùp ngheä thuaät söû duïng trong vaên baûn thuyeát minh coù taùc duïng gì?
HS- Laøm cho baøi vieát theâm sinh ñoäng, haáp daãn.
Gv: Haõy so saùnh caùc ñaëcđñieåm chuû yeáu cuûa mieâu taû vaø thuyeát minh?
 Hs: chia làm 9 nhóm- thảo luận 3p câu hỏi gợi ý sau:
- Các yếu tố vận dụng vào bài viết?
- Số liệu trong bài?
- Tính khách quan?
- Văn bản nào phải đảm bảo tính khuôn mẫu?
- Về nghĩa?
Hs: đại diện nhóm trình bày kết quả
Gv: nhận xét
Gv: chốt bảng so sánh
1.Văn thuyết minh 
- Thuyeát minh keát hôïp vôùi mieâu tả, biện pháp nghệ thuật. 
- Thuyeát minh keát hôïp vôùi laäp luaän, giaûi thích.
=> Caùc yeáu toá ngheä thuaät söû duïng ôû vaên baûn thuyeát minh laøm cho baøi vaên theâm sinh ñoäng, haáp daãn.
* Ñaëc ñieåm chuû yeáu cuûa mieâu taû vaø thuyeát minh:
MIEÂU TAÛ
THUYEÁT MINH
- Coù hö caáu, khoâng nhaát thieát phaûi trung thaønh vôùi söï vieäc.
- Duøng nhieàu so saùnh, lieân töôûng.
- Ít duøng soá lieäu cuï theå chi tieát.
- Duøng nhieàu trong saùng taùc vaên chöông.
- Ít tính khuoân maãu.
- Ña nghóa.
- Khoâng coù hö caáu, trung thaønh vôùi söï vieäc.
- Ñaûm baûo tính khaùch quan, ít so saùnh töôûng töôïng.
- Duøng soá lieäu cuï theå chi tieát.
- Thöôøng öùng duïng trong tình huoáng cuoäc soáng.
- Thöôøng theo soá lieäu yeâu caàu gioáng nhau.
- Ñôn nghóa.
CHUYỂN SANG TIẾT 82 
*Mục tiêu: 	
- Hiểu được khái niệm văn bản tự sự; sự kết hợp của các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự
- Kĩ năng vận dụng những kiến thức đã học viết thành văn.
- Hợp tác, tích cực xây dựng bài mới
Tiếp theo hướng dẫn các em ôn tập lại phần văn tự sự.
Gv: văn tự sự là gì? Töï söï thöôøng keát hôïp vôùi bieän phaùp ngheä thuaät naøo?
HS- Töï söï keát hôïp vôùi mieâu taû vaø bieåu caûm, nghò luaän.
Gv: Caùc yeáu toá ngheä thuaät coù taùc duïng gì trong vaên baûn töï söï?
HS- Mieâu taû laøm cho baøi vaên sinh ñoäng, haáp daãn.
- Nghò luaän laøm cho baøi vaên theâm phaàn trieát lí.
GV- Theá naøo laø ñoái thoaïi, ñoäc thoaïi vaø ñoäc thoaïi noäi taâm? Vai troø vaø taùc duïng cuûa yeáu toá naøy trong vaên baûn töï söï?
HS- Nhöõng taâm tö, suy nghó cuûa nhaân vaät.
+ Cho hoïc sinh tìm ví duï ôû caùc vaên baûn ñaõ hoïc?
HS Ví duï: Laëng leõ Sa Pa ( Lôøi cuûa baùc hoïa só suy nghó veà anh thanh nieân, veà Sa Pa.)
+ Nhaän xeùt veà ngoâi keå chuyeän trong vaên baûn “Chieác löôïc ngaø”, ngoâi thöù nhaát vaø ngoâi thöù ba?
HS- Ngoâi thöù ba: Haønh ñoäng, lôøi noùi cuûa beù Thu vaø anh Saùu.
- Ngoâi thöù nhaát: Suy nghó nhaân vaät toâi veà beù Thu, anh Saùu cuøng vôùi caûm nhaän cuûa nhaân vaät toâi.
- Caùc noäi dung vaên baûn töï söï ñaõ hoïc ôû lôùp 9 coù gì gioáng vaø khaùc nhau so vôùi caùc noäi dung veà kieåu vaên baûn ñaõ hoïc ôû lôùp döôùi?
HS- Gioáng: Nhaân vaät chính, 
nhaân vaät phuï, coát truyeän.
- Khaùc: ÔÛ lôùp 9 coù keát hôïp cuûa mieâu taû noäi taâm, nghò luaän.
- Hoïc sinh neâu ví duï.
 VD: Laøng vaø Soâng nöôùc Caø Mau.
GV- Taïi sao vaên baûn coù yeáu toá mieâu taû, bieåu caûm, nghò luaän vaãn goïi laø vaên baûn töï söï?
HS- Boå trôï giuùp cho phöông thöùc bieåu ñaït chính.
 GV- Vaäy coù vaên baûn naøo chæ coù duy nhaát moät phöông thöùc bieåu ñaït khoâng? Vì sao?
HS- Khoâng. Khoù theå hieän heát noäi dung vaø ngheä thuaät trong vaên baûn.
VD: Thô, truyeän, kí
Gv: chốt kiến thức cơ bản về thể loại văn tự sự học ở lớp dưới.
- GV cho HS keû sô ñoà ôû SGK vaøo taäp vaø ñaùnh daáu X vaøo caùc yếu toá keát hôïp ñöôïc vôùi kieåu vaên baûn chính.
Hs: lên bảng đánh dấu x vào ô tương ứng.
2. Văn tự sự 
- Töï söï keát hôïp vôùi bieåu caûm vaø mieâu taû noäi taâm.
- Töï söï keát hôïp vôùi nghò luaän laøm cho baøi vaên theâm phaàn trieát lí..
=> Caùc yeáu toá ngheä thuaät söû duïng trong vaên baûn töï söï goùp phaàn laøm noåi baät phöông thöùc bieåu ñaït chính.
- Yeáu toá ñoäc thoaïi noäi taâm noåi baät nhöõng taâm tö, suy nghó cuûa nhaân vaät.
* So sánh các văn bản đã học lớp 9 với các văn bản học ở lớp dưới
- Gioáng : Nhaân vaät chính, nhaân vaät phuï, coát truyeän.
- Khaùc : Lôùp 9 coù keát hôïp cuûa mieâu taû noäi taâm, nghò luaän, ñoäc thoaïi noäi taâm, ngöôøi keå chuyeän.
* Khoâng coù moät vaên baûn naøo chæ vaân duïng duy nhaát moät phöông thöùc bieåu ñaït.
* Hoàn thành sơ đồ
STT
Kieåu vaên baûn chính
Caùc yeáu toá keát hôïp vôùi vaên baûn chính
Töï söï
Mieâu taû
Nghò luaän
Bieåu caûm
Thuyeát minh
Ñieàu haønh
1
Töï söï
x
x
x
x
2
Mieâu taû
x
x
x
3
Nghò luaän
x
x
x
4
Bieåu caûm
x
x
x
5
Thuyeát minh
x
x
6
Ñieàu haønh
Gv: nhận xét
GV- Nhöõng kieán thöùc veà kieåu baøi töï söï ôû phaàn Taäp laøm vaên coù giuùp em trong vieäc hoïc phaàn vaên baûn nhö theá naøo?
HS- Nhöõng kieán thöùc phaàn Taäp laøm vaên giuùp hoïc phaàn vaên baûn toát hôn.
Gv: chốt kĩ năng vận dụng kiến thức văn học vào viết tập làm văn.
- Nhöõng kieán thöùc phaàn Taäp laøm vaên giuùp hoïc phaàn vaên baûn toát hôn.
VÍ DUÏ: Hoïc phaàn ñoái thoaïi, ñoäc thoaïi => Giuùp hieåu saâu hôn veà Truyeän Kieàu, Laøng.
- Nhöõng kieán thöùc vaø kó naêng phaàn Taäp laøm vaên giuùp HS reøn luyeän kó naêng laøm baøi Taäp laøm vaên keå chuyeän: Duøng ngoâi keå, ngöôøi keå chuyeän, daãn daét vaø xaây döïng mieâu taû nhaân vaät.
HĐ3. Hoạt động luyện tập, củng cố: 
*Mục tiêu: 
- Biết vận dụng kiến thức đã học để viết đoạn văn; tạo lập được đoạn văn tự sự.
- Kĩ năng viết đoạn văn
- Tích cực xây dựng bài
GV: Giao nhiệm vụ cho HS: 
Hãy viết một đoạn văn tự sự ngắn có sử dụng các yếu tố nghệ thuật đã học.
-Yêu cầu HS nêu những nội dung kiến thức cần ghi nhớ qua tiết học 
- Nhận xét, bổ sung phần bài làm của HS
HS: 
 - Viết đoạn văn
 - Nêu những nội dung kiến thức cần ghi nhớ
 - Nhận xét,bổ sung ý kiến của bạn
HĐ4.Vận dụng mở rộng
viết một đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận ,độc thoại và độc thoại nội tâm.
4.Hướng dẫn về nhà
GV: HDHS chuẩn bị bài ở nhà: Ôn tập để chuẩn bị thi HKI
HS: Lắng nghe và về nhà thực hiện theo HD của gv
IV. Luyện tập
Hãy viết một đoạn văn tự sự ngắn có sử dụng các yếu tố nghệ thuật đã học.
IV.ĐÁNH GIÁ BÀI HỌC
V. RÚT KINH NGHIỆM. 
..........................
Tiết 83-84: ÔN TẬP TẬP LÀM VĂN (tt)
I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1.Kiến thức:-Khái niệm văn bản thuyết minh và văn bản tự sự.
-Tái hiện các kiến thức liên quan đến văn bản thuyết minh và văn bản tự sự.
-Sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản thuyết minh và văn bản tự sự.
-Hệ thống văn bản thuộc kiểu văn bản thuyết minh và tự sự đã học.
2.Kĩ năng:
-Tạo lập văn bản thuyết minh và văn bản tự sự.
-Vận dụng kiến thức đã học để đọc-hiểu văn bản thuyết minh và văn bản tự sự.
3.Thái độ: Tích cực tự giác rèn luyện viết văn thuyết minh và tự sự.
II.CHUẨN BỊ:
-GV: Sách GK, giáo án
-HS: học bài, đọc trước bài, chuẩn bị các câu hỏi SGK
III.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1.Ổn định tổ chức:
2.Kiểm tra bài cũ: 
3.Bài mới:
Hoạt động thầy và trò
Ghi bảng
HĐ1.Hoạt động khởi động.nhắc lại kiến thức của tiết trước ,dẫn vào bài mới.
HĐ2.Hình thành kiến thức
1. Giáo viên 
2. Hoạt động nhóm- Các nhóm thảo luận, ghi kết quả vào giấy to sau đó dán lên bảng.
3. Các nhóm cử đại diện lên trình bày.
4. Học sinh nhận xét.
5. Giáo viên kết luận.
*phân công các nhóm như sau:
-Nhóm 1: Câu 7.
-Nhóm 2: câu 8.
Nhóm 3:câu 9.
- Nhóm 4: câu 10 
-Nhóm 5: câu 11.
-Nhóm 6: câu 12.
HĐ3.Hoạt động luyện tập cũng cố.
Học sinh viết đoạn văn sau đó đọc trước lớp.
HĐ4.Vận dụng mở rộng.Viết đoạn văn tự sự kết hợp yếu tố với yếu tố nghị luận và độc thoại nội tâm.
4. Hướng dẫn: Ôn tập lại toàn bộ nội dung phần Tập làm văn đã học.ôn bài theo đề cương thi hk1.
7. Câu 7:So sánh sự giống và khác nhau
a, Giống nhau: Văn bản tự sự phải có:
-Nhân vật chính và một số nhân vật phụ.
-Cốt truyện:Sự việc chính và một số sự kiện phụ.
b, Khác nhau:
Ơ lớp 9 có thêm:
-Sự kết hợp giữa tự sự với biểu cảm và miêu tả nội tâm.
-Sự kết hợp giữa tự sự vớicác yếu tố nghị luận.
-Đối thoại và độc thoại nội tâm trong tự sự.
-Người kể chuyện và vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự.
8.Câu 8:Nhận diện văn bản
a, Gọi tên một văn bản,người ta căn cứ vào phương thức biểu đạt chính của văn bản đó.
Ví dụ:
-Phương thức tái tạo hiện thực bằng cảm xúc chủ quan: Văn bản miêu tả.
-Phương thức lập luận: Văn bản nghị luận.
-Phương thức tác động vào cảm xúc: Văn biểu cảm.
-Phương thức tái tạo hiện thực bằng nhân vật và cốt truyện: Văn bản tự sự.
(Không nên tuyệt đối hóa ranh giới giữa các phương thức)
b, Trong một văn bản có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà vẫn gọi đó là văn bản tự sự vì các yếu tố ấy chỉ có ý nghĩa bổ trợ cho phương thức chính là "Kể lại hiện thực bằng con người và sự việc ".
c, Trong thực tế, ít gặp hoặc không có văn bản nào chỉ vận dụng một phương thức biểu đạt duy nhất.
9 Câu 9:Khả năng kết hợp
a, Tự sự + Miêu tả +Nghị luận +Biểu cảm + Thuyết minh.
b, Miêu tả +Tự sự +Biểu cảm +Thuyết minh.
c,Nghị luận+Miêu tả +Biểu cảm +Thuyết minh.
d, Biểu cảm +Tự sự +Miêu tả +Nghị luận.
10,Câu 10:Giải thích
a, bố cục ba phần là bố cục mang tính qui phạm đối với học sinh khi viết bài Tập làm văn. Nó giúp cho học sinh bước đầu làm quen với tư duy cấu trúc khi xây dựng văn bản.
b, Một số tác phẩm tự sự đã được học không phải bao giờ cũng phân biệt rõ bố cục ba phần nói trên vì các nhà văn quan tâm đén vấn đề tài năng và cá tính sáng tạo.
11. Câu 11 Những kiến thức và kĩ năng về kiểu văn bản tự sự của phần Tập làm văn đã soi sáng thêm rất nhiều cho việc đọc -hiểu văn bản,tác phẩm văn học tương ứng trong sách giáo khoa.
Ví dụ:
-Khi học về đối thoại và đọc thoại nội tâm trong văn bản tự sự,các kiến thức về Tập làm văn đã giúp cho người họchiểu sâu sắc hơn về các nhân vật trong Truyên Kiều.
12. Câu 12
Những kiến thức và kĩ năng về tác phẩm tự sự của phần Đọc hiểu văn bản và phần Tiếng Việt tương ứng đã cung cấp cho học sinh những tri thức cần thiết để làm bài văn tự sự. Đó là những gợi ý, hướng dẫn bổ ích về nhân vật, ngôi kể,sự việc,các yếu tố nghị luạn, miêu tả 
Ví dụ: Từ các bài: Lão Hạc, Chiếc lược ngà, Lặng lẽ Sa Pahọc sinh học tập được cách kể chuyện ở ngôi thứ nhất xưng Tôi,ngôi thứ ba,về cách kết hợp tự sự, biểu cảm và nghị luận với miêu tả
*Luyện tập:
Viết đoạn văn ngắn với nội dung tự chọn về một cuộc đối thoại giữa hai người. 
IV.ĐÁNH GIÁ BÀI HỌC
V.RÚT KINH NGHIỆM
Tiết :85 TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
 1. Kiến thức. Kĩ năng. Thái độ
 * Kiến thức.
 - Biết được quy luật làm thơ tám chữ ( T1)
 - Thực hành làm thơ để phát huy năng khiếu của bản thân về làm thơ tám chữ ( T2)
 * Kĩ năng
 Vận dụng được nguyên tắc, cách gieo vần trong thơ tám chữ.
 Thực hành làm thơ tám chữ theo đề tài.
 * Thái độ
 Tự làm được một đoạn thơ (khổ thơ) tám chữ và có gieo vần, đúng luật.
2. Hình thành năng lực cho HS
Năng lực sáng tạo, hợp tác, thực hành
II- CHUẨN BỊ TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
 1- GV: Kế hoạch dạy học, sgk, sgv
 2- HS: Tập, vở soạn, sách giáo khoa
III . TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC CHO HỌC SINH
 1.Ổn định lớp
 2.Kiểm tra bài mới
 Hoạt động của thầy và trò
 Nội dung
1. Hoạt động khởi động: 
GV: Kiểm tra ghi chép bài của học sinh
HS: đưa tập ghi chép ra đầu bàn- gv kiểm tra
GV: Giáo viên nhắc lại tiết 57 (sgk/ 148) về quy luật và cách gieo vần thơ tám chữ.
HS: Tập trung tiếp cận bài mới
HĐ2.Hoạt động hình thành kiến thức
*ND1.
GV: cho hoïc sinh nhaéc laïi caùch laøm thô taùm chöõ.
HS: Traû lôøi: Nhòp 4/4; 2/2/2/2; 2/2/4
Vaàn chaân, giaùn caùch, vaàn lieàn.
GV: Ñoïc baøi thô taùm chöõ maø caùc em ñaõ hoïc?
HS: Ñoïc caùc baøi thô ñaõ hoïc, ñaõ bieát.
GV: vậy khi làm thơ 8 chữ cần đảm bảo yêu cầu gì?
Hs: trả lời
*ND2 
GV: Cho hoïc sinh trao đổi veà caùc baøi thô ñaõ chuaån bò 
 HS: 2 bạn cùng bàn trao đổi bài cho nhau- đọc- góp ý rút kinh nghiệm cho bài làm của bạn.
- Trao ñoåi qua laïi veà caùch gieo vaàn, ngaét nhòp
Gv cho hoïc sinh trình baøy baøi vieát cuûa mình.
- Theå hieän noäi dung vaø ngheä thuaät vaän duïng trong baøi vieát.
HS: Trình baøy, caùc baïn nhaän xeùt.
- Noäi dung.
- Ngheä thuaät.
GV: chốt hình thức nội dung bài thơ
I – Cách làm thơ tám chữ
- Nhòp: 4/4, 2/2/4, 2/2/2/2, 4/2/2
- Vaàn chaân, vaàn giaùn caùch, vaàn lieàn, vaàn löng.
- Khoå ña daïng.
- Soá doøng khoâng haïn ñònh.
- Moät caâu thô coù taùm chöõ.
II. Hoạt động làm thơ tám chữ
1. Kiểm tra bài thơ đã chuaån bò ôû nhaø.
Gv: Cho hoïc sinh saùng taùc theo ñeà taøi töï do. Laøm taïi lôùp.
HS- Töï saùng taùc baøi thô taùm chöõ coù yù nghóa vaø laøm ñuùng luaät.
- Trình baøy, neâu ñöôïc yù nghóa baøi vieát cuûa mình.
GV nhaän xeùt.
- Gv ñoïc moät soá baøi thô taùm chöõ cho caùc em tham khaûo.
Gv: chốt nội dung hình thức đặc điểm của thể thơ 8 chữ.
2. Thöïc haønh treân lôùp.
HĐ3.Hoạt động luyện tập cũng cố
 Đọc một bài thơ hay trước lớp 
HS: Đọc bài thơ
GV: Yêu cầu HS nêu những nội dung kiến thức cần ghi nhớ qua tiết học 
HS: Nêu những nội dung kiến thức cần ghi nhớ
HĐ4.Vận dụng mở rộng: Tập làm bài thơ tám chữ chủ đề tự chọn.
 4.Hướng dẫn về nhà:học bài chuẩn bị thứ 2 thi hk1.
GV: Lắng nghe và về nhà thực hiện theo HD của gv
IV. Luyện tập
(Nghe đọc đoạn thơ tám chữ, đoạn thơ mẫu)
Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên.
Bài học đầu tiên – Hoàng Nhuận Cầm.
IV.ĐÁNH GIÁ BÀI HỌC
V. RÚT KINH NGHIỆM. 
....................................................