Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 6 (Cánh diều) - Tiết 8: Thực hành đọc hiểu: Sự tích Hồ Gươm - Nguyễn Thị Lan Thoa

 Trường: THCS Long Tuyền Họ và tên GV: Nguyễn Thị Lan Thoa
Tổ: Văn – GDCD
 TIẾT 8: THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU: SỰ TÍCH HỒ GƯƠM
 Môn học: Ngữ văn; Lớp: 6
 Thời gian thực hiện: 1 tiết
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ I. Tìm hiểu chung
- GV yêu cầu HS: Sự tích HG thuộc thể 1. Thể loại
loại nào trong truyện dân gian? - Truyện Sự tích HG thuộc thể loại truyền 
- GV hướng dẫn cách đọc: thuyết địa danh: Loại truyền thuyết giải 
GV đọc mẫu thành tiếng một đoạn đầu, sau thích nguồn gốc lịch sử của một địa danh.
đó HS thay nhau đọc thành tiếng toàn VB. 
Yêu cầu giọng đọc: giọng chậm rãi, gợi 
không khí cổ tích.
- GV yêu cầu HS giải nghĩa những từ khó: 
bạo ngược, thiên hạ, tuỳ tòng, phó thác, Tả 
Vọng, Hoàn Kiếm.
 - HS lắng nghe.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện 
nhiệm vụ
+ HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài 
học.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và 
thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời 
của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện 
nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng
GV bổ sung: 
Sự tích Hồ Gươm là một trong những 
truyền thuyết tiêu biểu nhất về hồ Hoàn 
Kiếm và về Lê Lợi.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
NV1: Đọc, tóm tắt, bố cục 2. Đọc- kể tóm tắt
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ - Ngôi kể: ngôi thứ ba 
- GV yêu cầu HS dựa vào văn bản vừa đọc, trả lời - PTBĐ: tự sự
câu hỏi: 3. Bố cục: 3 phần
+ Tóm tắt văn bản Sự tích HG? Chi tiết nào khiến - P1: Từ đầu đến đất nước: Long 
em thích nhất? Quân cho nghĩa quân mượn gươm 
+ Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? thần.
+ GV yêu cầu HS xác định phương thức biểu đạt? - P2: Còn lại: Long Quân đòi lại 
Bố cục của văn bản? gươm thần.
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm 
vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm:
- Ngôi kể: ngôi thứ ba 
- PTBĐ: tự sự
- Tóm tắt:
 Các sự việc chính:
- Giặc Minh đô hộ, nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy 
nhưng thất bại, Long Quân quyết định cho mượn 
gươm thần.
- Lên Thận đi đánh cá, ba lần kéo lưới đều thấy lưỡi 
gươm, bèn mang về nhà.
- Lê Lợi đến nhà Thận, thấy lưỡi gươm phát sáng, cầm lên xem.
- Lê Lợi thua trận, chạy vào rừng, tình cờ bắt được 
chuôi gươm.
- Lê Lợi gặp lại Thận, kể lại truyện, hai người đem 
gươm ra tra vào nhau vừa như in. Lê Thận cùng 
tướng lĩnh nguyện một lòng phò Lê Lợi cứu nước. 
Từ đó nghĩa quân nhanh chóng quét sạch giặc ngoại 
xâm.
- Đất nước thanh bình, Lê Lợi lên làm vua, Long 
Quân sai Rùa Vàng đòi lại gươm thần.
- Vua trả gươm, từ đó hồ Tả Vọng mang tên Hồ 
Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi 
lên bảng
NV2: Tìm hiểu Long Quân cho nghĩa quân Lam II. Đọc hiểu văn bản
Sơn mượn gươm thần đánh giặc 1. Long Quân cho nghĩa quân 
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ Lam Sơn mượn gươm thần 
- GV đặt câu hỏi: đánh giặc
1. Long quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm 
thần trong hoàn cảnh nào? 
2. Ba Lần kéo lưới của Lê Thận có gì đáng chú ý?
3. Lê Lợi đã nhận được gươm thần như thế nào? 
Cách Long Quân cho Lê Lợi và nghĩa quân mượn 
gươm có ý nghĩa gì?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm:
- Hoàn cảnh: Giặc Minh đô hộ. Nghĩa quân Lam Sơn 
còn yếu nên đã nhiều lần bị thua -> Long Quân cho 
mượn gươm. 
- Ba lần Lê Thận đều kéo lưới được một lưỡi gươm
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi 
lên bảng
Gv bổ sung: Việc Long Quân cho Lê Lợi và nghĩa 
quân mượn gươm chứng tỏ đây là cuộc khởi nghĩa 
chính nghĩa, được tổ tiên, thần thiêng ủng hộ, giúp 
đỡ.
Long Quân không trực tiếp cho Lê Lợi mượn gươm 
mà do Lê Thận ba lần thả lưới bắt được lưỡi gươm ở - Thanh gươm thần kì là tượng 
dưới sông và khi Lê Lợi chạy giặc mới nhặt được trưng cho sức mạnh của toàn dân 
chuôi gươm ở trên rừng -> tra vào nhau vừa in -> tham gia đánh giặc. 
thanh gươm là tượng trưng cho sức mạnh của toàn 
dân tham gia đánh giặc. 
NV3: 
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ Thể hiện sự thiêng liêng, thanh 
- GV yêu cầu HS thảo luận câu hỏi: gươm gặp được minh chủ sử 
+ Tìm những chi tiết cho thấy thanh gươm này là dụng vào việc lớn => phát sáng 
thanh gươm thần kì? => dưới hợp lòng dân, trên thuận 
+ Nêu ý nghĩa chi tiết thanh gươm phát sáng ở xó ý trời.
nhà; ý nghĩa của từ “thuận thiên”?
+ So sánh thế lực của nghĩa quân trước và sau khi có gươm?
- GV đặt câu hỏi:
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm 
vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm: 
+ Các chi tiết: sang rực, sáng lạ cho thấy thanh 
gươm này là thanh gươm thần kì
+ Ý nghĩa: Thể hiện sự thiêng liêng, thanh gươm gặp 
được minh chủ sử dụng vào việc lớn => phát sáng => 
dưới hợp lòng dân, trên thuận ý trời.
+ So sánh
 Trước khi có gươm Sau khi có gươm
 - Non yếu - Nhuệ khí tăng tiến
 - Trốn tránh - Xông xáo tìm địch
 - Ăn uống khổ sở - Đầy đủ, chiếm được các 
 kho lương của địch
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi 
lên bảng
GV chuẩn kiến thức: 
NV4: Long Quân đòi gươm 2. Long Quân đòi gươm
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ - Hoàn cảnh: 
- GV đặt câu hỏi : + Đất nước, nhân dân đã đánh 
+ Long Quân đòi gươm trong hoàn cảnh nào? đuổi được giặc Minh. + Em biết truyền thuyết nào của nước ta cũng có + Lê Lợi lên ngôi vua, nhà Lê dời 
hình ảnh rùa vàng đòi gươm? Theo em, hình tượng đô về Thăng Long.
rùa vàng trong truyền thyết VN tượng trưng cho ai 
và cho cái gì?
+ Ý nghĩa chi tiết rùa vàng đòi gươm?
+ Vì sao khi mượn gươm thì ở Thanh Hoá, còn khi 
trả gươm lại ở hồ Tả Vọng?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm 
vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm: 
- Hoàn cảnh: 
+ Đất nước, nhân dân đã đánh đuổi được giặc Minh.
+ Lê Lợi lên ngôi vua, nhà Lê dời đô về Thăng Long.
- Truyền thuyết An Dương Vương - Hình ảnh rùa 
vàng là sử giả của Long Quân, tượng trưng cho tổ 
tiên, khí thiêng sông núi, tư tưởng, tình cảm, trí tuệ 
của nhân dân.
Bước 3: Báocáo kết quả hoạt động và thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi 
lên bảng
GV bổ sung: Con người VN vốn là những con người 
hiền lành, chất phác, yêu lao động nhưng khi đất 
nước lâm nguy những con người ấy sẵn sàng xả thân 
vì đất nước “Rũ bùn đứng dậy sáng loà”. Đất nước 
thanh bình, chính những con người ấy “Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa”.
=> Tinh thần yêu hòa bình, quyết tâm chống xâm 
lăng, niềm kiêu hãnh về một đất nước nghìn năm văn 
hiến.
Thanh gươm được mượn ở Thah Hoá vì Thanh Hoá 
là nơi mở đầu cuộc khởi nghĩa, Thăng Long là nơi 
kết thúc cuộc kháng chiến. Trả kiếm ở hồ Tả Vọng, 
thủ đô, trung tâm chính trị, văn hoá của cả nước là 
để mở ra một thời kì mới, thời kì hoà bình, lao động, 
xây dựng, thể hiện hết được tư tưởng yêu hoà bình và 
tinh thần cảnh giác của cả nước của toàn dân.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
NV5 III. Tổng kết
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ 1. Nội dung – Ý nghĩa:
- GV đặt câu hỏi: * Nội dung: Truyện giải thích nguồn gốc 
+ Truyện có ý nghĩa gì? Nêu những đặc sắc tên gọi Hồ Hoàn Kiếm, ca ngợi cuộc kháng 
nghệ thuật của truyện? chiến chính nghĩa chống giặc Minh do Lê 
+ Truyện muốn ca ngợi hay giải thích điều Lợi lãnh đạo đã chiến thắng vẻ vang. 
gì ? Điều ấy có ý nghĩa như thế nào ? * Ý nghĩa: Truyện khẳng định ý nguyện 
 đoàn kết, khát vọng hòa bình của dân tộc 
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. ta.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện b. Nghệ thuật
nhiệm vụ - Xây dựng chi tiết kì ảo, tăng sức hấp dẫn 
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi cho truyện.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và - Cách kể chuyện hấp dẫn sinh động.
thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời 
của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện 
nhiệm vụ + GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức 
=> Ghi lên bảng