Kế hoạch bài dạy Ngữ văn Lớp 6 (Cánh diều) - Tiết 3+4: Đọc hiểu văn bản: Thánh Gióng - Nguyễn Thị Lan Thoa

 Trường: THCS Long Tuyền Họ và tên GV: Nguyễn Thị Lan Thoa
Tổ: Văn – GDCD
 TIẾT 3, 4 ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: THÁNH GIÓNG
 Môn học: Ngữ văn; Lớp: 6
 Thời gian thực hiện: 2 tiết
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ I. Tìm hiểu chung
- GV yêu cầu HS: Thánh Gióng thuộc thể 1. Thể loại: 
loại truyện gì? Nhắc lại khái niệm? Xác - Khái niệm truyện truyền thuyết 
định nhân vật chính của truyện? (SGK/TR.14) 
- GV hướng dẫn cách đọc: - Thánh Gióng thuộc thể loại 
+ Đoạn Gióng ra đời: giọng ngạc nhiên, truyền thuyết thời đại Hùng 
hồi hộp: đoạn Gióng ra đời. Vương thời kì giữ nước.
+ Đoạn Gióng trả lời sứ giả: giọng dõng 
dạc, trang nghiêm.
+ Đoạn cả làng nuôi Gióng: giọng háo hức, 
phấn khởi.
+ Đoạn Gióng đánh giặc: khẩn trương, 
mạnh mẽ.
+ Đoạn cuối: giọng chậm, nhẹ, xa vời, 
mang màu sắc huyền thoại.
GV đọc mẫu thành tiếng một đoạn đầu, sau 
đó HS thay nhau đọc thành tiếng toàn VB.
- GV yêu cầu HS giải nghĩa những từ khó: 
sứ giả, áo giáp, tây, truyền, khôi ngô, phúc 
đức, thụ thai, phi 
- HS lắng nghe.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực 
hiện nhiệm vụ
+ HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và 
thảo luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời 
của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện 
nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức 
=> Ghi lên bảng
GV bổ sung: 
Khi đọc truyện truyền thuyết, cần lưu ý:
+ Truyện xảy ra thời nào? Kể về chuyện 
gì? Nhân vật nào nổi bật? 
+ Truyện liên quan đến 1 sự thật lịch sử 
nào? Đâu là chi tiết tưởng tượng hoang 
đường, kì ảo? 
+ Truyện muốn ca ngợi hay phê phán 
điều gì? Điều ấy có liên quan như thế 
nào đến cuộc sống hiện nay và với bản 
thân em?
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
NV1: Đọc, kể tóm tắt và bố cục 2. Đọc- kể tóm tắt
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ - Nhân vật chính: Gióng.
- GV yêu cầu HS dựa vào văn bản vừa đọc, trả - Ngôi kể: ngôi thứ ba 
lời câu hỏi: - PTBĐ: tự sự
+ Tóm tắt văn bản Thánh Gióng 3. Bố cục: 4 phần
+ Câu chuyện được kể bằng lời của nhân vật - P1: từ đầu nằm đấy : Sự ra 
nào? Kể theo ngôi thứ mấy? đời kỳ lạ của Gióng
+ GV yêu cầu HS xác định phương thức biểu - P2: Tiếp cứu nước: Sự đạt? Bố cục của văn bản? trưởng thành của Gióng
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. - P3: Tiếp lên trời: Gióng 
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện đánh tan giặc và bay về trời 
nhiệm vụ - P4: Còn lại: Những vết tích 
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi còn lại của Gióng.
Dự kiến sản phẩm:
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo 
luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của 
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => 
Ghi lên bảng
GV bổ sung:
Như vậy, theo bố cục chúng ta vừa chia ở trên 
thì có các sự việc xoay quanh nhân vật Gióng. 
Vậy ở mỗi phần, thông qua hình tượng nhân vật 
Thánh Gióng nhân dân ta muốn gửi gắm điều 
gì? Để trả lời được câu hỏi đó, cô và các con sẽ 
đi tìm hiểu phần II.
NV2: Tìm hiểu sự ra đời của Gióng II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ 1. Sự ra đời của Gióng
- GV đặt câu hỏi gợi dẫn: - Thời gian, địa điểm: vua Hùng 
- GV yêu cầu HS nêu thời gian, địa điểm, hoàn thứ 6, tại làng Gióng.
cảnh diễn ra các sự việc trong câu chuyện.
- Gv đặt tiếp câu hỏi:
+ Hãy tìm những chi tiết kể về sự ra đời của 
Gióng? Có những chi tiết nào là chi tiết hoang 
đường? Qua đó, con có nhận xét gì?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện 
nhiệm vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm:
+ Thời gian: đời HV thứ sáu
+ Không gian: không gian làng quê
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo 
luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của 
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => 
Ghi lên bảng
Gv bổ sung: 
+ Trong khoảng thời gian và không gian đó đã 
xảy ra sự việc: giặc Ân đã xâm phạm bờ cõi 
nước ta. Thế giặc rất mạnh, đất nước ra đối diện 
với một mối lâm nguy, thử thách to lớn là đánh 
đuổi giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi. Tại thời 
điểm này, lịch sử đòi hỏi nước ta phải có những - Vợ chồng ông lão phúc đức, 
cá nhân kiệt xuất, những người tài giỏi đánh hiếm muộn
giặc giúp dân cứu nước. - Bà mẹ ướm vào vết chân lạ 
+ Cha mẹ Gióng là những người tốt bụng, hiền thụ thai 
lành , được đền đáp xứng đáng thể hiện quan - Mang thai 12 tháng mới sinh
niệm của dân gian ở hiền gặp lành. - Gióng lên ba: không biết nói, 
+ Có thể nói, ngay từ những chi tiết đầu tiên của cười, không biết đi.
câu chuyện đã đưa ta vào thế giới của những Sự ra đời kì lạ, báo hiệu một 
điều kì lạ. Ta chưa bao giờ gặp một bà mẹ ướm con người phi thường
vào vết chân lạ mà có thai. Ta cũng chẳng thấy 
ai mang thai trong 12 tháng sự ra đời của 
một con người phi thường. Và những chi tiết hoang đường ấy càng cuốn 
hút ta vào câu chuyện mà ở đó trung tâm chính 
là cậu bé làng Gióng. Qua đây, cô muốn nhấn 
mạnh với các con rằng: sự ra đời kì lạ, khác 
thường của Gióng chính là mô-tip xây dựng 
nhân vật người anh hùng đặc trưng trong các 
truyện dân gian. Các con có thể tìm đọc thêm 
các truyện trong dân gian Việt Nam để thấy rõ 
điều này nhé.
NV3: Tìm hiểu sự trưởng thành của Gióng
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ 2. Sự trưởng thành của Gióng
- GV đặt câu hỏi :
• Điều gì đã xảy ra tiếp theo? Tiếng nói đầu - Hoàn cảnh: Giặc Ân xâm lược.
 tiên của Gióng là tiếng nói gì? Em có nhận - Gióng cất tiếng nói muốn đi 
 xét gì về tiếng nói ấy? đánh giặc cứu nước.
• Bà con xóm làng đã có hành động gì giúp đỡ 
 Gióng? Kết quả của hành động đó?
- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, ý Tinh thần yêu nước của nhân 
nghĩa của các chi tiết: dân ta.
+ Tiếng nói đầu tiên của Gióng là tiếng nói đòi 
đi đánh giặc - Sau khi gặp sứ giả, Gióng lớn 
+ Bà con góp gạo nuôi Gióng nhanh như thổi sự trưởng 
+ Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai trở thành thành để đáp ứng nhiệm vụ cao 
tráng sĩ cả.
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện 
nhiệm vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm: 
Tiếng nói đầu tiên:
+ “Mẹ ra mời sứ giả vào đây” - Bà con góp gạo nuôi chú bé.
+ “Ta sẽ phá tan lũ giặc này” thể hiện tinh thần đoàn kết - Bà con góp gạo nuôi chú bé. của nhân dân. Gióng là người 
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo anh hùng của nhân dân, được 
luận dân nuôi lớn, mang theo sức 
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận mạnh của toàn dân.
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của 
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => 
Ghi lên bảng
GV chuẩn kiến thức: 
Tiếng nói đầu tiên:
+ “Mẹ ra mời sứ giả vào đây”
+ “Ta sẽ phá tan lũ giặc này”
 Đó là nhiệm vụ, sứ mệnh cao cả của Gióng là 
bảo vệ đất nước. Đáp ứng tiếng goi cứu nước 
khi Tổ quốc lâm nguy. 
- GV mở rộng: Tiếng nói đầu tiên của cậu bé là 
đòi đánh giặc: 
+ Gióng là hình ảnh của nhân dân, khi dân tộc 
gặp cơn nguy biến thì họ sẵn sàng đứng ra cứu 
nước, giống như Gióng, khi vua vừa kêu gọi đã 
đáp lời cứu nước.
+ Chi tiết Gióng cất tiếng đầu tiên là đòi đánh 
giặc cũng hàm chứa 1 sự thật rằng: ở 1 đất nước 
luôn bị ngoại xâm như nước ta thì khả năng 
đánh giặc phải luôn thường trực từ tuổi bé thơ 
để đáp ứng lời kêu gọi của Tổ quốc, đúng như 
nhà thơ Tố Hữu đã từng viết: 
 “Ôi Việt Nam xứ xở lạ lùng
 Đến em thơ cũng hóa những anh hùng
Đến ong dại cũng luyện thành dũng sĩ...”
- Bà con góp gạo nuôi chú bé. • Gióng lớn lên bằng thức ăn, đồ mặc của 
 nhân dân, nuôi dưỡng bằng những cái bình 
 thường, giản dị.
• Chi tiết còn nói lên truyền thống yêu nước, 
 tinh thần đoàn kết của dân tộc ta từ thuở xưa. 
 ND ta rất yêu nước, ai cũng mong Gióng lớn 
 nhanh ra trận đánh giặc. 
 Sức mạnh của Gióng là sức mạnh của toàn 
dân. Một người không thể cứu nước, phải toàn 
dân hợp sức thì công cuộc đánh giặc cứu nước 
mới trở lên mau chóng.
- Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành 
tráng sĩ: 
• Sự vươn vai của Gióng có liên quan đến 
 truyền thống của truyện cổ dân gian. Thời cổ 
 nhân dân ta quan niệm người anh hùng phải 
 khổng lồ về thể xác, sức mạnh, chiến công. 
 Thần Trụ trời, Sơn Tinh ... đều là những 
 nhân vật khổng lồ. Cái vươn vai của Gióng 
 để đạt đến độ phi thường ấy.
 Sự lớn lên của Gióng đã đáp ứng được yêu cầu 
và nhiệm vụ cứu nước. Khi lịch sử đặt ra vấn đề 
sống còn cấp bách, khi tình thế đòi hỏi dân tộc 
vươn lên một tầm vóc phi thường thì dân tộc ta 
vụt lớn dậy như Thánh Gióng, tự mình thay đổi 
tư thế tầm vóc của mình.
NV4: Tìm hiểu Gióng đánh giặc và bay về 
trời
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ 3. Gióng đánh giặc và bay về 
- GV yêu cầu HS trả lời: trời
+ Chiến công phi thường mà Gióng đã làm nên 
là gì? - Tư thế, hành động: - HS tiếp tục thảo luận và nêu ý nghĩa của chi + phi thẳng đến nơi có giặc
tiết: + Đón đầu, giết hết lớp này đến 
+ Ngựa sắn phun ra lửa, roi sắt quật vào giặc lớp khác
chết như ngả rả và những cụm tre cạnh đường Sự oai phong, lẫm liệt, sức 
quật giặc tan vỡ. mạnh không thể địch nổi của 
+ Tráng sĩ đánh giặc xong, cởi giáp sắt bỏ lại tráng sĩ
và bay thẳng lên trời. - Khi roi sắt gẫy, tráng sĩ nhổi 
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. bụi tre quật vào giặc
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện -Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay 
nhiệm vụ về trời.
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm: 
Gióng đã đánh tan quân giặc.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo 
luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của 
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => 
Ghi lên bảng
GV chuẩn kiến thức: 
- Roi sắt gãy, Gióng nhổ tre bên đường đánh 
giặc: 
• Chi tiết cho thấy sự sáng tạo, nhanh trí của 
 Gióng
Gióng đánh giặc không những bằng vũ khí mà 
bằng cả cỏ cây của quê hương đất nước, bằng 
bất cứ những gì có thể giết được giặc thể 
hiện quyết tâm giết giặc đến cùng.
- Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trời: • Nhân dân yêu mến, trân trọng muốn giữ mãi 
 hình ảnh của người anh hùng nên đã để 
 Gióng về với cõi vô biên, bất tử, sống mãi 
 trong lòng dân tộc. 
 Đánh giặc xong, Gióng không trở về nhận phần 
thưởng. Dấu tích của chiến công, Gióng để lại 
cho quê hương xứ sở (tên đất, tên làng, ao hồ...) 4. Những dấu tích còn lại
NV5: Tìm hiểu những dấu tích còn lại - Đền thờ Phù Đổng Thiên 
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ Vương
- GV yêu cầu HS trả lời: - Bụi tre đằng ngà
+ Lời kể nào trong truyện Thánh Gióng hàm ý - Ao hồ liên tiếp
rằng câu chuyện đã xả ra trong quá khứ? Tìm - Làng Cháy
chi tiết đó. Thể hiện sự trân trọng, biết 
+ Theo em, ý nghĩa của hình tượng TG là gì? ơn, niềm tự hào và ước muốn về 
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. một người anh hùng cứu nước 
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện giúp dân.
nhiệm vụ
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Dự kiến sản phẩm: 
Hiện nay, vẫn còn đền thờ ở làng . làng Cháy
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo 
luận
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của 
bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => 
Ghi lên bảng
GV chuẩn kiến thức: 
Đây cũng là một biểu hiện có tính chất đặc thù 
trong thi pháp truyền thuyết, Người kể chuyện 
truyền thuyết có ý muốn tạo niềm tin ở người đọc, ngời nghe truyền thuyết nên thường đưa 
vào các lời kể hàm ý về tính xác thực của câu 
chuyện. Đồng thời cũng cho thấy trí tưởng 
tượng phong phú của tác giả dân gian khi sáng 
tạo nhiều chi tiết sinh động, kì lạ làm tăng thêm 
vẻ đẹp linh thiêng, hấp dẫn cho nhân vật, gắn 
lịch sử với phong tục, địa danh nhằm biểu đạt ý 
nghĩa thiêng liêng: phong tụ, địa danh của đất 
nước đã được “lịch sử đặt tên” nhờ những chiến 
công vĩ đại trong sự nghiệp dựng nước, giữ 
nước của nhân dân.
Hình tượng thánh gióng: tiêu biểu, rực rỡ của 
người anh hùng đánh giặc giữ nước. TG mang 
trong mình sức mạnh của cộng đồng ở buổi đầu 
dựng nước: sức mạnh vô hạn của tự nhiên đất 
nước, sức mạnh và ý chí của nhân dân – những 
người thợ thủ công anh hùng, những người 
nông dân, những binh lính anh hùng, Tầm vóc 
khổng lồ của TG là biểu động của sự kết tinh tất 
cả các sức mạnh đó.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ III. Tổng kết
- GV đặt câu hỏi: 1. Nội dung – Ý nghĩa:
+ Truyện có ý nghĩa gì? Nêu những đặc * Nội dung: Truyện kể về công lao đánh 
sắc nghệ thuật của truyện? đuổi giặc ngoại xâm của người anh hùng 
+ Theo em, truyện đã phản ánh được Thánh Gióng, qua đó thể hiện ý thức tự 
hiện tượng và ước mơ gì của cha ông cường của dân tộc ta.
ta ? * Ý nghĩa: Truyện ca ngợi người anh 
- HS tiếp nhận nhiệm vụ. hùng đánh giặc tiêu biểu cho sự trỗi dậy 
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực của truyền thống yêu nước, tinh thần 
hiện nhiệm vụ đoàn kết, anh dũng kiên cường của dân + HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi tộc ta.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và b. Nghệ thuật
thảo luận - Chi tiết tưởng tượng kì ảo
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận - Kết hợp huyền thoại và thực tế (cốt lõi 
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả sự thực lịch sử với những yếu tố hoang 
lời của bạn. đường).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện 
nhiệm vụ
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến 
thức => Ghi lên bảng
GV chuẩn kiến thức: Truyện đã phản 
ánh công lao đánh đuổi giặc ngoại xâm 
của cha ông ta từ buổi đầu dựng nước. 
Đó là quá trình đấu tranh gian khổ, các 
thế hệ cha anh ta đã đổ biết bao xương 
máu để giữ gìn nền độc lập dân tộc cho 
đến hôm nay. Truyện cũng phản ánh 
ước mơ về người anh hùng, có đủ sức 
mạnh và trí tuệ, sẵn sàng chiến đấu khi 
Tổ quốc cần.