Bài giảng môn Hóa học Lớp 9 - Tiết 40, Bài 31: Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học (Tiếp)

KiÓm tra bµi cò : 
 Hãy cho biết nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn và các thành phần cấu tạo bảng tuần hoàn ? 
®¸p ¸n 
	 - Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn : Theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử . 
	- Các thành phần cấu tạo bảng tuần hoàn : ô nguyên tố , chu kì và nhóm 
Hoá học 9 
SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN 
CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tiếp ) 
Tiết 40. Bài 31 
Ví dụ : Chu kì 2 và chu kì 3 
2 
3 
Li 
Liti 
7 
4 
Be 
Beri 
9 
5 
B 
Bo 
11 
6 
C 
Cacbon 
12 
7 
N 
Nitơ 
14 
8 
O 
Oxi 
16 
10 
Ne 
Neon 
20 
9 
F 
Flo 
19 
nh óm 
I 
nh óm 
II 
nh óm 
 III 
nh óm 
IV 
nh óm 
V 
nh óm 
VI 
nh óm 
VII 
nh óm 
VIII 
3 
11 
Na 
Natri 
23 
12 
Mg 
Magie 
24 
13 
Al 
Nh «m 
27 
14 
Si 
Silic 
28 
15 
P 
Photpho 
31 
16 
S 
Lưu huúnh 
32 
18 
Ar 
Agon 
40 
17 
Cl 
Clo 
35,5 
Hãy so sánh tính kim loại của Na, Mg và Al? 
Hãy cho biết trong 2 nguyên tố Si và Cl , nguyên tố nào có tính phi kim mạnh hơn ? 
Phi kim nào là phi kim mạnh nhất ? 
Trong số các nguyên tố có tính phi kim ở chu kì 2 và chu kì 3, những nguyên tố nào có tính phi kim mạnh ? 
Dãy hoạt động của 1 số kim loại : 
K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pb , (H) , Cu, Ag, Au 
1) Trong mét chu k× 
2 
3 
Li 
Liti 
7 
4 
Be 
Beri 
9 
5 
B 
Bo 
11 
6 
C 
Cacbon 
12 
7 
N 
Nitơ 
14 
8 
O 
Oxi 
16 
10 
Ne 
Neon 
20 
9 
F 
Flo 
19 
nh óm 
I 
nh óm 
II 
nh óm 
 III 
nh óm 
IV 
nh óm 
V 
nh óm 
VI 
nh óm 
VII 
nh óm 
VIII 
3 
11 
Na 
Natri 
23 
12 
Mg 
Magie 
24 
13 
Al 
Nh «m 
27 
14 
Si 
Silic 
28 
15 
P 
Photpho 
31 
16 
S 
L. huúnh 
32 
18 
Ar 
Agon 
40 
17 
Cl 
Clo 
35,5 
nh óm 
I 
nh óm 
II 
nh óm 
 III 
nh óm 
IV 
nh óm 
V 
nh óm 
VI 
nh óm 
VII 
nh óm 
VIII 
§ Çu chu k× 
Cuèi chu k× 
TÝnh kim lo¹i của các nguyên tố biÕn ® æi nh ­ thÕ nµo ? 
TÝnh phi kim của các nguyên tố biÕn ® æi nh ­ thÕ nµo ? 
Tính kim loại của các nguyên tố giảm dần , 
đồng thời tính phi kim của các nguyên tố tăng dần 
Em hãy rút ra kết luận về sự biến đổi tính chất của các nguyên tố trong 1 chu kì ? 
§ Çu chu k× 
Cuèi chu k× 
KÕt thóc chu k× 
Kim lo¹i M¹nh 
Phi Kim M¹nh 
KhÝ hiÕm 
SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 
Tiết 40: 
3 
Li 
Liti 
7 
11 
Na 
Natri 
23 
2 
3 
Li 
Liti 
7 
4 
Be 
Beri 
9 
5 
B 
Bo 
11 
6 
C 
Cacbon 
12 
7 
N 
Nit ơ 
14 
8 
O 
Oxi 
16 
10 
Ne 
Neon 
20 
9 
F 
Flo 
19 
nh óm 
I 
nh óm 
II 
nh óm 
 III 
nh óm 
IV 
nh óm 
V 
nh óm 
VI 
nh óm 
VII 
nh óm 
VIII 
3 
11 
Na 
Natri 
23 
12 
Mg 
Magie 
24 
13 
Al 
Nh «m 
27 
14 
Si 
Silic 
28 
15 
P 
Photpho 
31 
16 
S 
Lưu. huúnh 
32 
18 
Ar 
Agon 
40 
17 
Cl 
Clo 
35,5 
9 
F 
Flo 
19 
17 
Cl 
Clo 
35,5 
10 
Ne 
Neon 
20 
18 
Ar 
Agon 
40 
1) Trong mét chu k× 
Trong chu kì , khi đi từ đầu tới cuối chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân : 
 Tính kim loại của các nguyên tố giảm dần , đồng thời tính phi kim của các nguyên tố tăng dần 
 Đầu chu kì là 1 kim loại kiềm , cuối chu kì là 1 halogen, kết thúc chu kì là 1 khí hiếm 
SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 
Tiết 40: 
Iii. Sù biÕn ® æi tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn 
Bµi tËp : 
H·y s¾p xÕp c¸c nguyªn tè theo tr×nh tù : 
a. TÝnh kim lo¹i gi¶m dÇn : Ca, K, Fe 
b. TÝnh phi kim t¨ng dÇn : O, C, F 
Bµi tËp : 
H·y s¾p xÕp c¸c nguyªn tè theo tr×nh tù : 
TÝnh kim lo¹i gi¶m dÇn : Ca, K, Fe 
TÝnh phi kim t¨ng dÇn : O, C, F 
TÝnh kim lo¹i gi¶m dÇn : K, Ca , Fe 
TÝnh phi kim t¨ng dÇn : C, O, F 
§¸p ¸n: 
1) Trong mét chu k× 
SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN 
CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC ( tiếp ) 
Tiết 40. Bài 31: 
Iii. Sù biÕn ® æi tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn 
2) Trong mét nhãm . 
I 
3 
Li 
Liti 
7 
11 
Na 
Natri 
23 
19 
K 
Kali 
39 
37 
Rb 
Rubiđi 
85 
87 
Fr 
Franxi 
223 
55 
Cs 
Xesi 
132 
Chu k× 
2 
Chu k× 
3 
Chu k× 
4 
Chu k× 
5 
Chu k× 
7 
Chu k× 
6 
Nêu tính chất cơ bản của các nguyên tố trong nhóm I? 
2) Trong mét nhãm . VÝ dô : 
So sánh tính kim loại Na và K? 
2) Trong mét nhãm . VÝ dô : 
VII 
9 
F 
Flo 
19 
17 
Cl 
Clo 
35,5 
35 
Br 
Brom 
80 
53 
I 
Iot 
127 
85 
At 
Atatin 
210 
Chu k× 
2 
Chu k× 
3 
Chu k× 
4 
Chu k× 
5 
Chu k× 
6 
Các nguyên tố trong nhóm VII có tính chất cơ bản là gì ? Vì sao em biết? 
Hãy so sánh tính phi kim của Iot , Brom , Clo với Flo ? 
2) Trong mét nhãm 
I 
3 
Li 
Liti 
7 
11 
Na 
Natri 
23 
19 
K 
Kali 
39 
37 
Rb 
Rubiđi 
85 
87 
Fr 
Franxi 
223 
55 
Cs 
Xesi 
132 
Chu k× 
2 
Chu k× 
3 
Chu k× 
4 
Chu k× 
5 
Chu k× 
7 
Chu k× 
6 
VII 
9 
F 
Flo 
19 
17 
Cl 
Clo 
35,5 
35 
Br 
Brom 
80 
53 
I 
Iot 
127 
85 
At 
Atatin 
210 
Chu k× 
2 
Chu k× 
3 
Chu k× 
4 
Chu k× 
5 
Chu k× 
6 
§ Çu nhãm 
Cuèi nhãm 
TÝnh Kim lo¹i biÕn ® æi nh ­ thÕ nµo ? 
TÝnh Phi kim biÕn ® æi nh ­ thÕ nµo ? 
Tính kim loại của các nguyên tố tăng dần từ Li đến Fr, 
đồng thời tính phi kim của các nguyên tố giảm dần t ừ F đến I 
Kim lo¹i m¹nh 
Kim lo¹i rÊt m¹nh 
Phi kim rÊt m¹nh 
Phi kim yÕu h¬n 
2) Trong mét nhãm 
Trong một nhóm khi đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng của điện tích hạt nhân : 
Em có kết luận gì về sự biến đổi tính chất của các nguyên tố trong một nhóm ? 
Tính kim loại của các nguyên tố tăng dần , đồng thời tính phi kim của các nguyên tố giảm dần 
Bµi tËp : 
H·y s¾p xÕp c¸c nguyªn tè theo tr×nh tù : 
a. TÝnh kim lo¹i tăng dÇn : Mg, Ba , Ca 
b. TÝnh phi kim giảm dÇn : Se, O, S 
Bµi tËp : 
H·y s¾p xÕp c¸c nguyªn tè theo tr×nh tù : 
TÝnh kim lo¹i t¨ng dÇn : Mg, Ba , Ca 
TÝnh phi kim gi¶m dÇn : Se, O, S 
§¸p ¸n: 
TÝnh kim lo¹i t¨ng dÇn : Mg, Ca, Ba 
TÝnh phi kim gi¶m dÇn : O, S, Se 
Iii. Sù biÕn ® æi tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn 
Iv. ý nghÜa cña b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc 
SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN 
CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tiếp ) 
Tiết 40. Bài 31: 
VÝ dô 1: Biết nguyên tố A có số hiệu nguyên tử là 17. Hãy cho biết cấu tạo nguyên tử , tính chất của nguyên tố A và so sánh với các nguyên tố lân cận . 
Nguyªn tè A cã sè hiÖu nguyªn tö lµ 17, nªn ® iÖn tÝch h¹t nh©n cña nguyªn tö A lµ , cã  electron - Nguyªn tè A ë cuèi chu k× 3 vµ gÇn ® Çu nhãm VII nªn A là . ho¹t ® éng m¹nh. TÝnh phi kim cña nguyªn tè A m¹nh h¬n nguyªn tè ® øng tr­íc lµ . , yÕu h¬n nguyªn tè ® øng trªn lµ  v à m¹nh h¬n nguyªn tè ® øng d­íi lµ  
2 
3 
Li 
Liti 
7 
4 
Be 
Beri 
9 
5 
B 
Bo 
11 
6 
C 
Cacbon 
12 
7 
N 
Nit ơ 
14 
8 
O 
Oxi 
16 
10 
Ne 
Neon 
20 
9 
F 
Flo 
19 
nh óm 
I 
nh óm 
II 
nh óm 
 III 
nh óm 
IV 
nh óm 
V 
nh óm 
VI 
nh óm 
VII 
nh óm 
VIII 
17 
A 
3 
11 
Na 
Natri 
23 
12 
Mg 
Magie 
24 
13 
Al 
Nh «m 
27 
14 
Si 
Silic 
28 
15 
P 
Photpho 
31 
16 
S 
Lưu huúnh 
32 
18 
Ar 
Agon 
4o 
4 
19 
K 
kali 
39 
20 
Ca 
Canxi 
40 
31 
Ga 
Gali 
70 
32 
Ge 
Gemani 
73 
33 
As 
Asen 
75 
34 
Se 
Selen 
79 
36 
Kr 
Kripton 
84 
35 
Br 
Brom 
80 
17 
Cl 
Clo 
35,5 
Tõ vÝ dô trªn em rót ra kÕt luËn gì ? 
Trả lời 
17+ 
17 
 phi kim 
 S 
 F 
 Br 
Iii. Sù biÕn ® æi tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn 
Iv. ý nghÜa cña b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc 
SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN 
CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tiếp ) 
Tiết 40. Bài 31: 
1) BiÕt vÞ trÝ cña nguyªn tè ta cã thÓ suy ® o¸n cÊu t¹o nguyªn tö vµ tÝnh chÊt cña nguyªn tè 
VÝ dô 2: Nguyên tử của nguyên tố X có điện tích hạt nhân là 16+. Hãy cho biết vị trí của X trong bảng tuần hoàn và tính chất cơ bản của nó . 
Tõ vÝ dô trªn em rót ra nhËn xÐt g ì ? 
2 
3 
Li 
Liti 
7 
4 
Be 
Beri 
9 
5 
B 
Bo 
11 
6 
C 
Cacbon 
12 
7 
N 
Nit ơ 
14 
8 
O 
Oxi 
16 
10 
Ne 
Neon 
20 
9 
F 
Flo 
19 
nh óm 
I 
nh óm 
II 
nh óm 
 III 
nh óm 
IV 
nh óm 
V 
nh óm 
VI 
nh óm 
VII 
nh óm 
VIII 
3 
11 
Na 
Natri 
23 
12 
Mg 
Magie 
24 
13 
Al 
Nh «m 
27 
14 
Si 
Silic 
28 
18 
Ar 
Agon 
40 
4 
19 
K 
kali 
39 
20 
Ca 
Canxi 
40 
31 
Ga 
Gali 
70 
32 
Ge 
Gemani 
73 
33 
As 
Asen 
75 
34 
Se 
Selen 
79 
36 
Kr 
Kripton 
84 
35 
Br 
Brom 
80 
17 
Cl 
Clo 
35,5 
15 
P 
Photpho 
31 
X 
16 
S 
Lưu huúnh 
 32 
BiÕt cÊu t¹o nguyªn tö cña nguyªn tè ta cã thÓ suy ® o¸n vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña nguyªn tè . 
 Cã §THN lµ 16+ 
 X thuéc « thø 16 
X ở cuối chu kì 3, gần đầu nhóm VI nên X là phi kim 
Trả lời 
Iii. Sù biÕn ® æi tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn 
Iv. ý nghÜa cña b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc 
SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN 
CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tiếp ) 
Tiết 40. Bài 31: 
1) BiÕt vÞ trÝ cña nguyªn tè ta cã thÓ suy ® o¸n cÊu t¹o nguyªn tö vµ tÝnh chÊt cña nguyªn tè 
 2) BiÕt cÊu t¹o nguyªn tö cña nguyªn tè ta cã thÓ suy ® o¸n vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña nguyªn tè . 
Bài tập 1: 
 Hãy cho biết cách sắp xếp nào sau đây đúng theo chiều tính phi kim tăng dần ? 
a. F, As, P, N, O c. As, O, P, N, F 
b. As, P, N, O, F d. N, O, As, P, F 
Bài tập 2: 
 Nguyên tố X có số hiệu nguyên tử là 9. Vậy tính chất cơ bản của X là : 
a. 1 kim loại rất mạnh c. 1 phi kim rất mạnh 
b. 1 kim loại yếu d. 1 phi kim yếu 
Bài tập 3: 
 Hãy cho biết cách sắp xếp nào sau đây đúng theo chiều tính kim loại giảm dần ? 
a. N a, Mg, Al, K c. Na, Al, K, Mg 
b. K, Na, Mg, Al d. Na, Mg, K, Al 
Bài tập 4: 
 Nguyên tố nào dưới đây có tính kim loại mạnh nhất? 
a. Fr c. K 
b. Na d. Li 
DÆn dß 
- Lµm bµi tËp 3, 4,7 SGK 
- Học bµi v à đọc trước b à i luyện tập 
Tiết học đến đây kết thúc . 
 Xin kính chúc sức khỏe các thầy cô giáo , chúc các em học tốt 
Xin chào tạm biệt ! 
Hướng dẫn làm bài tập 
a. - Gọi công thức hóa học của A là S x O y 
- Vì A chứa 50% O nên : = = 
 y = 2x (1) 
- Mặt khác , A có số mol là : n A = = 0,015625 (mol) 
M A = = 64 hay 32x +16y = 64 (2) 
Từ (1) và(2) có x = 1; y =2. Vậy công thức của A là SO 2 
H ướng dẫn bài 7(SGK-T101) 
Hướng dẫn làm bài tập 
SO 2 + 2NaOH Na 2 SO 3 + H 2 O (1) 
SO 2 + NaOH NaHSO 3 (2) 
x 2x x (mol) 
y y y (mol) 
Ta có h ệ x + y = 0,2 x = 0,16 
 2x + y = 0,36 y = 0,04 
C M = = 0,53 M ; C M = = 0,13 M 
NaHCO 3 
Na 2 CO 3 
H ướng dẫn bài 7(SGK-T101) 
b. – Ta có : n SO = = 0,2 (mol) = =0,56>0,5 
n NaOH = 0,3 . 1,2 = 0,36 (mol) 0,5<0,56<1 
Vậy sản phẩm gồm hỗn hợp 2 muối Na 2 SO 3 và NaHSO 3 
2 
DÆn dß 
- Lµm bµi tËp 3, 4,7 SGK 
- Học bµi v à đọc trước b à i luyện tập 
Tiết học đến đây kết thúc . 
 Xin kính chúc sức khỏe các thầy cô giáo , chúc các em học tốt 
Xin chào tạm biệt !