Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Tuần 9, Bài: Mở rộng vốn từ: Thiên nhiên

 Luyện từ và câu 
Mở rộng vốn từ
 Thiên nhiên.
 ( Tuần 9) Luyện từ và câu
 Mở rộng vốn từ: Thiên nhiên.
* Bài 1: Đọc mẩu chuyện : Bầu trời 
mùa thu (SGK - 87). BẦU TRỜI MÙA THU
Tôi cùng bọn trẻ đi ra cánh đồng. Buổi sáng tháng chín mát mẻ và dễ chịu.Tôi nói với các em:
 - Các em hãy nhìn lên bầu trời mà xem. Mùa hè, nó rất nóng và cháy lên những tia sáng 
của ngọn lửa. Còn bây giờ bầu trời thế nào? Hãy suy nghĩ và chọn những từ ngữ thích hợp 
để miêu tả nó.
Bọn trẻ nhìn lên bầu trời và suy nghĩ. Sau vài phút, một em nói:
 - Bầu trời xanh như mặt nước mệt mỏi trong ao. 
 - Vì sao mặt nước lại mệt mỏi? - Tôi hỏi lại.
 - Thưa thầy, mùa hè, nước dạo chơi cùng những làn sóng. Mùa thu, nó mệt và đứng lại 
với màu xanh nhạt. Nó mệt mỏi !
Những em khác tiếp tục nói:
 - Bầu trời được rửa mặt sau cơn mưa. 
 - Bầu trời xanh biếc.
Cô bé Va-li-a nhỏ nhắn đứng trầm ngâm một chỗ. Tôi hỏi:
 - Còn Va-li-a, vì sao em im lặng thế?
 - Em muốn nói bằng những từ ngữ của mình.
 - Em đã tìm được câu nào chưa? 
 - Bầu trời dịu dàng - Va-li-a khẽ nói và mỉm cười. 
 Sau đó, mỗi em đều muốn nói về bầu trời bằng từ ngữ của riêng mình:
 - Bầu trời buồn bã. Những đám mây xám đang từ phương bắc trôi tới. 
 - Bầu trời trầm ngâm. Nó nhớ đến tiếng hót của bầy chim sơn ca. 
 - Bầu trời ghé sát mặt đất. Mùa hè, nó cao hơn và có những con chim én bay liệng. Còn 
bây giờ chẳng có chim én nữa, vì thế bầu trời cúi xuống lắng nghe để tìm xem chim én đang 
ở trong bụi cây hay ở nơi nào. Luyện từ và câu
 Mở rộng vốn từ: Thiên nhiên.
* Bài 2: Tìm những từ ngữ tả bầu trời trong mẩu chuyện 
nêu trên. Những từ ngữ nào thể hiện sự so sánh? Những từ ngữ nào 
thể hiện sự nhân hóa?
* Từ ngữ thể hiện sự so sánh * Từ ngữ miêu tả khác 
- xanh như mặt nước mệt mỏi trong ao - rất nóng và cháy lên 
* Từ nhữ thể hiện sự nhân hóa những tia sáng của 
 ngọn lửa
- được rửa mặt sau cơn mưa
- dịu dàng - xanh biếc
- buồn bã - cao hơn
- trầm ngâm nhớ tiếng hót của bầy chim sơn ca
- ghé sát mặt đất
- cúi xuống lắng nghe để tìm xem chim én 
đang bay ở bụi cây hay ở nơi nào ❖Bài tập 3: Dựa theo cách dùng từ ngữ ở mẩu 
chuyện nêu trên, viết một đoạn văn khoảng 5 câu tả 
một cảnh đẹp của quê em hoặc nơi em ở.
 Cảnh đẹp có thể là: 
 + vườn hoa, cánh đồng, dòng sông, cây 
 cầu,..... (Xem ảnh) Cánh đồng lúa Cánh đồng hoa Dòng sông * Quê hương mỗi người đều gắn liền với những lũy tre, cánh 
đồng lúa, mái đình và đặc biệt là dòng sông quê. Dòng sông 
quanh co, uốn lượn như dải lụa đào. Mặt nước buổi sáng sớm 
thì yên bình, phẳng lặng như tấm áo hồng mà họa tiết là những 
đám mây trắng trôi nhẹ trên bầu trời. Buổi trưa, khi ông mặt 
trời tỏa những tia nắng rực rỡ xuống muôn vật, ‘‘tấm áo’’ ấy 
lại như được dát vàng những sợi kim tuyến lấp lánh. Chiều tối, 
mặt nước lại khoác lên mình chiếc áo đen tuyền lấp lánh do 
những vì sao ban tặng. Em rất yêu dòng sông quê em.
* Dòng sông Hồng quê em sao mà yêu đến thế! Sông dịu dàng 
khi trời trong, nắng đẹp, trắng xóa, ồn ào khi mùa lũ. Sông như 
một người bạn lúc buồn, lúc vui, lúc giận dữ, gắt gỏng, lúc êm 
dịu, hiền lành. Con sông ấy đã ôm ấp và ghi lại những kỉ niệm 
tuổi thơ của em. Em yêu sông như người thân, như quê hương 
Việt Trì thân yêu. Dù mai đây có đi đâu xa, em luôn nhớ về 
dòng sông Hồng - dòng sông tuổi thơ em.