Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Tiết 1: Từ đồng nghĩa - Năm học 2021-2022

 Thứ ngày tháng năm 2021
 Luyện từ và câu
 Tiết 1: Từ đồng nghĩa I. Nhận xét:
 1. So sánh nghĩa của các từ in đậm trong mỗi ví dụ sau:
 a) Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày 
nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại 
cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên 
hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong 
chờ đợi ở các em rất nhiều. 
 Hồ Chí Minh 
 b) Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả 
màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng 
lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề 
treo lơ lửng.
 Tô Hoài Nghĩa của các từ trong mỗi ý trên giống nhau hay khác 
nhau?
a)Xây dựng - kiến thiết
b)Vàng xuộm - vàng hoe - vàng lịm I. Nhận xét:
 1. So sánh nghĩa của các từ in đậm trong mỗi ví dụ sau:
a) xây dựng, kiến thiết Nghĩa giống nhau
b) vàng xuộm, vàng hoe, Nghĩa gần giống 
 vàng lịm nhau Vàng xuộm: chỉ 
màu vàng đậm của lúa 
chín. Vàng hoe: màu 
vàng nhạt, tươi, ánh 
lên. Vàng lịm: màu 
vàng của quả chín, 
gợi cảm giác rất ngọt. I. Nhận xét:
 1. So sánh nghĩa của các từ in đậm trong mỗi ví dụ sau:
a) xây dựng, kiến thiết Nghĩa giống nhau
 Từ
 đồng
b) vàng xuộm, vàng hoe, Nghĩa gần giống 
 nghĩa
 vàng lịm nhau
 Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc 
 gần giống nhau . 2- Thay những từ in đậm trong mỗi ví dụ trên cho nhau 
 rồi rút ra nhận xét: Những từ nào thay thế được cho 
 nhau? Những từ nào không thay thế được cho 
 nhau? Vì sao?
a) Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu 
 hèn, ngày nay chúng ta cần phải xâykiến dựngthiết lại cơ 
 đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho 
 chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. 
 Trong công cuộc kiếnxây dựngthiết đó, nước nhà trông 
 mong chờ đợi ở các em rất nhiều.
 Từ xây dựng và kiến thiết có thể thay thế cho 
nhau được vì nghĩa của các từ ấy giống nhau hoàn 
toàn (làm nên một công trình kiến trúc, hình thành một 
tổ chức hay một chế độ chính trị, xã hội, kinh tế). b) Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả 
 màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan 
 vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng 
 hạt bồ đề treo lơ lửng.
• Vàng xuộm, vàng hoe, vàng lịm không thể thay thế cho 
 nhau vì nghĩa của chúng không giống nhau hoàn toàn. 
• vàngVàng xuộmxuộm chỉ màu vàng đậm của lúa chín. 
• vàngVàng hoehoe chỉ màu vàng nhạt, tươi, ánh lên. 
• Còn vàngvàng lịmlịm chỉ màu vàng của quả chín, gợi cảm giác 
 rất ngọt. I. Nhận xét:
 1. So sánh nghĩa của các từ in đậm trong mỗi ví dụ sau:
 2. Thay những từ in đậm trong mỗi ví dụ trên cho nhau rồi rút 
 ra nhận xét.Những từ nào thay thế được cho nhau ? Những từ 
 nào không thay thế được cho nhau ? Vì sao ?
 Nghĩa 
 a)xây dựng, kiến thiết Từ đồng nghĩa
 giống nhau hoàn toàn
b)vàng xuộm, vàng hoe, Nghĩa gần Từ đồng nghĩa
 vàng lịm giống nhau không hoàn toàn TỪ ĐỒNG NGHĨA 
 ❖Đồng nghĩa hoàn toàn ❖Đồng nghĩa không hoàn toàn
 Là những từ có nghĩa Là những từ có nghĩa gần giống 
giống nhau. Có thể thay thế nhau. Khi dùng những từ này,
 cho nhau trong lời nói ta cần phải cân nhắc để lựa 
 VD:- lợn, heo ; chọn cho đúng.
 - má, mẹ, u, bầm ; VD: - ăn, xơi, chén, tọng, hốc...;
 - trái, quả - Mang, khiêng, vác, .. II. GHI NHỚ
 1. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống 
 nhau .
 VD: siêng năng, chăm chỉ, cần cù , 
 2. Có những từ đồng nghĩa hoàn toàn, có thể thay thế cho nhau 
 trong lời nói .VD: hổ, cọp, hùm , 
 3. Có những từ đồng nghĩa không hoàn toàn. Khi dùng những từ 
 này, ta phải cân nhắc để lựa chọn cho đúng. VD: 
 - Ăn, xơi, chén , ( biểu thị những thái độ, tình cảm khác 
 nhau đối với người đối thoại hoặc điều được nói đến ).
 - Mang, khiêng, vác, ( biểu thị những cách thức hành động 
 khác nhau ). III. LUYỆN TẬP
Bài 1: Xếp những từ in đậm thành từng nhóm đồng 
nghĩa: 
 Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu 
hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ 
mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng 
ta theo các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc 
kiến thiết đó, nước nhà trông mong ở các em rất 
nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp được 
hay không, dân tộc Việt nam có bước tới đài vinh 
quang để sánh vai cùng với các cường quốc năm 
châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở 
công học tập của các em.
 Hồ Chí Minh + nước nhà - non sông
+ hoàn cầu - năm châu ❖Bài 2: Tìm những từ đồng nghĩa với những từ sau đây: 
đẹp, to lớn, học tập.
M: đẹp-xinh
Đẹp: đẹp đẽ, đèm đẹp, xinh, xinh xắn, xinh tươi, tươi đẹp, 
mĩ lệ, 
To lớn: to, to đùng, to tướng, to kềnh, vĩ đại, khổng lồ, lớn, 
Học tập: học, học hành, học hỏi, ❖ Bài 3: Đặt câu với một cặp từ đồng nghĩa em vừa tìm 
 được ở bài tập số 2 
 M: - Quê hương em rất đẹp.
 - Bé Hà rất xinh. • Phong cảnh nơi đây thật mĩ lệ. /Cuộc sống mỗi ngày một 
 tươi đẹp.
• Em bắt được một chú cua to kềnh. / Còn Nam bắt được 
 một chú ếch to sụ.
• Chúng em rất chăm học hành. /Ai cũng thích học hỏi 
 những điều hay từ bạn bè. 100123456789 Rung Chuông Vàng
 Chọn A, hoặc B, hoặcC. 
Câu 1 Em hãy chọn ý đúng nhất.
 A. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau.
 B. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa gần giống nhau.
 C. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc
 gần giống nhau.