Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 4 - Tuần 2, Bài: Dấu hai chấm - Năm học 2021-2022

 Thứ ba ngày 05 tháng 10 năm 2021
 Luyện từ và câu
 Dấu hai chấm Luyện từ và câu
 DẤU HAI CHẤM
 I. Nhận xét
 Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm 
có tác dụng gì? a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có một
sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho
nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn
toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc,
ai cũng được học hành”. Nguyện vọng đó chi
phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời
của Người.
 (Theo Trường Chinh) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột
bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do,
đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Nguyện vọng
đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của Người.
 (Theo Trường Chinh)
 ? Phần đằng sau dấu hai chấm có ý nghĩa gì ?
A. Không có ý nghĩa gì.
B. Lời nói của chủ tịch Hồ Chí Minh.
C. Liệt kê những nguyện vọng của chủ tịch Hồ Chí Minh.
D. Phần thừa ra trong câu. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói :: ““ Tôi chỉ có một sự ham
muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn
toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai
cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành” ”.
Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong
suốt cuộc đời của Người.
 (Theo Trường Chinh)
 Dấu hai chấm: báo hiệu bộ phận đứng sau là lời
nói của nhân vật, dùng phối hợp với dấu ngoặc kép. b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò : 
- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây.
 Tô Hoài b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò : 
 - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây.
 Tô Hoài 
 Lời nói của Nhà Trò
 Câu được trích phía sau dấu 
? hai chấm mang ý nghĩa gì?
 Lời nói của Dế Mèn b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò : 
 - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây.
 Tô Hoài 
 Dấu hai chấm: báo hiệu bộ phận đứng sau là lời
nói của nhân vật, dùng phối hợp với dấu gạch đầu dòng. c) Bà thương không muốn bán 
 Bèn thả vào trong chum.
 Rồi bà lại đi làm 
 Đến khi về thấy lạ :
 Sân nhà sao sạch quá 
 Đàn lợn đã được ăn 
 Cơm nước nấu tinh tươm
 Vườn rau tươi sạch cỏ.
 Phan Thị Thanh Nhàn ? Đằng sau dấu hai chấm là
c) Bà thương không muốn bán lời giải thích những điều lạ gì
 Bèn thả vào trong chum. diễn ra trong nhà bà cụ?
 Rồi bà lại đi làm - Sân đã được quét sạch.
 Đến khi về thấy lạ :
 Sân nhà sao sạch quá - Đàn lợn đã được ăn.
 Đàn lợn đã được ăn - Cơm nước nấu tinh tươm.
 Cơm nước nấu tinh tươm
 Vườn rau tươi sạch cỏ. - Vườn rau sạch cỏ.
 Phan Thị Thanh Nhàn c) Bà thương không muốn bán 
 Bèn thả vào trong chum.
 Dấu hai chấm:
 Rồi bà lại đi làm 
 Đến khi về thấy lạlạ :: báo hiệu bộ phận đứng
 Sân nhà sao sạch quá 
 sau là lời giải thích cho
 Đàn lợn đã được ăn 
 Cơm nước nấu tinh tươm bộ phận đứng trước.
 Vườn rau tươi sạch cỏ.
 Phan Thị Thanh Nhàn a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có
một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là
 - Dấu hai chấm cho biết phần sau là lời
làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân
 nói của Bác Hồ (ở đây dấu hai chấm
ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng
 được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép).
có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học
hành”. ...
 - Dấu hai chấm cho biết câu sau là lời nói 
b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò: 
 của Dế Mèn (ở đây dấu hai chấm phối 
- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. 
 hợp với dấu gạch đầu dòng).
c) .
 Đến khi về thấy lạ:
 - Dấu hai chấm cho biết bộ phận đi sau là
 Sân nhà sao sạch quá 
 lời giải thích những điều kì lạ mà bà cụ
 Đàn lợn đã được ăn 
 thấy khi về nhà.
 Cơm nước nấu tinh tươm
 Vườn rau tươi sạch cỏ. II. Ghi nhớ
 1. Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận
 câu đứng sau nó là lời nói của một
 nhân vật hoặc lời giải thích cho bộ
 phận đứng trước.
 2. Khi báo hiệu lời nói của nhân vật,
 dấu hai chấm được dùng phối hợp
 với dấu ngoặc kép hay dấu gạch đầu
 dòng. II. LUYỆN TẬP
 1. Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác dụng gì?
a. Tôi thở dài:
 - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào?
 - Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô.
Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi: “Sao trò không chịu làm
bài?” Theo NGUYỄN QUANG SÁNG 
b. Dưới tầm cánh chú chuồn chuồn bây giờ là luỹ tre xanh rì
rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai nước rung rinh.
Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất nước hiện ra: cánh đồng với
những đàn trâu thung thăng gặm cỏ; dòng sông với những
đoàn thuyền ngược xuôi.
 Theo NGUYỄN THẾ HỘI III. Luyện tập
Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác 
dụng gì?
a) Tôi thở dài : 
 - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào?
 - Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy 
trắng cho cô. Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi : 
“Sao trò không chịu làm bài?”
 Theo Nguyễn Quang Sáng Tôi thở dài : 
 - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào?
 Tác dụng của dấu hai chấm:
 Báo hiệu bộ phận đứng sau là lời nói của nhân
 vật “tôi” (phối hợp với dấu gạch đầu dòng) - Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô. 
Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi : “Sao trò không chịu làm 
bài?”
 Tác dụng của dấu hai chấm:
 Báo hiệu bộ phận đứng sau là câu hỏi của cô giáo 
 (phối hợp với dấu ngoặc kép) III. Luyện tập
Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác 
dụng gì?
b) Dưới tầm cánh chú bây giờ là luỹ tre xanh rì 
rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai 
nước rung rinh. Rồi những cảnh tuyệt đẹp của 
đất nước hiện ra : đồng với những đàn trâu 
thung thăng gặm cỏ; dòng sông với những đoàn 
thuyền ngược xuôi.
 Theo Nguyễn Thế Hội Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất nước hiện ra : đồng với 
 những đàn trâu thung thăng gặm cỏ; dòng sông với những 
 đoàn thuyền ngược xuôi.
 Tác dụng của dấu hai chấm:
 Báo hiệu bộ phận đứng sau là lời giải thích cho bộ 
phận đứng trước (những cảnh gì là cảnh tuyệt đẹp của đất 
nước) Câu văn Tác dụng của dấu hai chấm
 Báo hiệu bộ phận đứng sau là
 Tôi thở dài :
 lời nói của nhân vật “tôi” 
 - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế 
 (phối hợp với dấu gạch đầu 
 nào?
 dòng).
 Báo hiệu bộ phận đứng sau là 
Cô hỏi: “Sao trò không chịu làm bài?” câu hỏi của cô giáo (phối hợp 
 với dấu ngoặc kép).
Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất Báo hiệu bộ phận đứng sau là 
nước hiện ra: cánh đồng với những lời giải thích cho bộ phận 
đàn trâu thung thăng gặm cỏ; dòng đứng trước (những cảnh gì là 
sông với những đoàn thuyền ngược cảnh tuyệt đẹp của đất nước).
xuôi.